Obecne czasy to zdecydowanie taki okres, kiedy dzieci od najmłodszych lat spędzają swój wolny czas znacznie chętniej w sposób bierny, niż aktywnie tak, jak robiły to wcześniejsze pokolenia. Nie brakuje przypadków, że dzieci i młodzież spędza nawet po 6-8 godzin dziennie przed ekranem komputera, tabletu czy smartfona. Po części taka jest cena ciągłego technologicznego rozwoju zarówno w sferze „przemysłowej”, jak i kulturowej, dlatego nie można wyzbyć się tego typu aktywności całkowicie. Słowem klucz jest umiar i sprawienie, aby czas spędzany przy ekranie nie był bezmyślnymi godzinami wpatrywania się w obrazy, ale rozwijającym i ciekawym doświadczeniem, wraz z motywacją do nauki.
Zbyt dużo czasu spędzanego przed ekranem może mieć olbrzymi wpływ na rozwój. W tym przypadku najczęściej dotyka to sfery emocjonalno-społecznej. Nie oznacza to jednak, że dziecko spędzające pewną część dnia przed komputerem nie może czerpać z tego także przydatnych rzeczy. Wystarczy postępować mądrze.
1. Ograniczenie czasu spędzanego przed ekranem.
Już od wielu lat mówi się głośno o tym, że dziecko do drugiego roku życia w ogóle nie powinno być „narażone” na spędzanie czasu przed komputerem czy telewizorem. Także bezpieczną granicą dla dzieci w wieku szkolnym, zwłaszcza do 10-12 roku życia, jest maksymalnie dwie godziny dziennie. W przypadku nastolatków ograniczenia czasowe są płynne, ale również warto ustalić granice. Wytyczne są następujące:
• Dzieci w wieku do 18 miesiąca życia, nie powinny w ogóle interesować się urządzeniami. Można ewentualnie pozwolić mu uczestniczyć w wideo rozmowach z nieobecnym rodzicem czy bliskimi krewnymi.
• Przedszkolaki 2-5 r.ż. powinny korzystać z komputera tylko razem z dorosłym, spędzając ten czas na oglądaniu lub uczestniczeniu w wartościowo edukacyjnie programach. Nawet przeznaczone dla najmłodszych kursy programowania takie jak te w myśl hasła „kodowanie na dywanie” nie angażują dziecka w spędzanie czasu przed monitorem, dlatego warto szukać nieinformatycznych alternatyw.
• Dzieci od 6 lat wzwyż powinny mieć ustalone stałe normy i ograniczenia dotyczące czasu spędzanego przed komputerem.
W ramach ograniczeń proponujemy:
– określenie czasu w ciągu dnia, kiedy korzystanie z urządzeń poza wyjątkowymi przypadkami jest niedozwolone.
Np.:
• wieczór, gdyż światło niebieskie źle wpływa na sen,
• czas na posiłek,
• konkretne dni tygodnia, w których dziecko ma za dużo innych zajęć,
Można zastosować też system nagród za dobrą naukę lub wykonywanie obowiązków domowych, polegający na przedłużeniu czasu dostępu do urządzeń.
2. Zachęcanie do aktywności przed ekranem, które są angażujące.
Czas spędzany przed komputerem i tabletem możemy podzielić na cztery główne kategorie aktywności:
• aktywności bierne – słuchanie muzyki, oglądanie filmów,
• aktywności czynne – granie w gry komputerowe, przeglądanie Internetu w poszukiwaniu informacji,
• aktywności komunikacyjne – używanie komputera do czatów, wideo rozmów, kontaktów z serwisach społecznościowych
• aktywności twórcze – nauka programowania dla dzieci online, tworzenia grafiki, czy muzyki.
Ważne jest, aby z tych wszystkich czynności stawiać głównie na te, które angażują dziecko, a nie „otępiają”. Redukcja do minimum aktywności wiernych a zwiększenie czasu na twórczość może być optymalnym rozwiązaniem. Wystarczy odpowiednio zachęci dziecko czy nastolatka, aby np. gry do nauki programowania stały się pożądaną rozrywką.
3. Razem przed monitorem.
Pasja, z jaką dziecko korzysta z cyfrowych rozwiązań, może pomóc… w zacieśnianiu więzi między nami a latoroślą. Do szóstego roku życia powinno się bezwzględnie uczestniczyć w jakichkolwiek cyfrowych aktywnościach malucha. Z dziećmi w starszym wieku także można spędzać razem czas. Jak? Wśród wielu opcji można wymienić:
– nauka programowania dla dzieci online, przy których rodzice także mogą zdobyć przydatną wiedzę,
– wspólne szukanie w sieci informacji dotyczących planów wakacyjnych, wyboru zajęć dodatkowych, zakupów,
– postawienie dziecka w roli mentora, którego zadaniem będzie nauka dorosłego pewnych umiejętności informatycznych, z którymi ono nie ma problemu od najmłodszych lat, a dla starszych nie jest to czynność naturalnie nabyta.
4. Monitorowanie emocji.
Aby mieć pewność, że dziecko rzeczywiście spędza przed komputerem czas w „zdrowy” sposób, warto przyjrzeć się, jak zachowuje się podczas cyfrowych aktywności, jak i po nich. Jeżeli zauważymy niepokojące zmiany w zachowaniu, typu nadmierna agresja lub ekstrawertyzm, albo dotąd niespotykane u niego wycofanie warto przyjrzeć się temu, do czego dziecko czy nastolatek używa komputera lub tabletu oraz przemyśleć ewentualne ograniczenia.
5. Monitorowanie aktywności.
Kontrola rodzicielska to zdecydowanie jedna z najważniejszych rzeczy, o jakie trzeba zadbać, mając w domu dziecko lub nastolatka korzystającego z sieci. Statystyki są zatrważające. 90% dzieci korzystających z sieci widziało w niej drastyczne sceny i nie zareagowało (z czego 35% twierdzi, że zdarza się to często). 58% nastolatków wrzuca do Internetu zdjęcia i informacje poufne, i nie widzi w tym nic złego. Naszą rolą jako rodzica jest pokazanie im wzorców odpowiednich zachowań i relacji z osobami poznanymi przez łącze, a także pokazanie ciekawszych opcji na spędzenie czasu przed monitorem.
Fajne zajęcia dodatkowe
Dzieciaki, głównie te w wieku lat nastu potrafią biernie spędzać czas przy komputerze, nie dlatego że tak chcą, ale dlatego, że nią mają pomysłów na aktywność. Z drugiej strony nie bardzo potrafią zorganizować sobie popołudnia w inny sposób. Okazuje się, że zamiast zabraniać i mówić, żeby zajął się czymś innym, można wyjść naprzeciw, dając mu sposoby na to, jak aktywnie, mądrze i rozwijająco spędzić ten czas.
My polecamy dodatkowe zajęcia edukacyjne w formie warsztatów kodowania, jako świetny sposób na rozwój pasji.